- 516 342 040
- 76 854 91 61
- fax: 76 862 94 80
- e-mail: cardiamed.legnica@onet.pl
Kardiologia – dziedzina medycyny zajmująca się schorzeniami i wadami układu sercowo-naczyniowego (serca, aorty i mniejszych naczyń krwionośnych), ich rozpoznawaniem i leczeniem.
Choroba niedokrwienna serca najczęściej jest wynikiem miażdżycy naczyń wieńcowych zaopatrujących mięsień serca w tlen. Podwyższone poziomy kortyzolu i adrenaliny – hormonów kontrolujących reakcje organizmu na sytuacje stresowe – powodują rozszerzanie się naczyń krwionośnych i przyspieszają bicie serca pompującego krew do mięśni. W konsekwencji często doprowadza do dusznicy bolesnej, a także zawału mięśnia sercowego. Choroba niedokrwienna serca ze wszystkimi jej podtypami jest najczęstszą przyczyną śmierci w większości państw zachodnich. Najczęstszą przyczyną choroby niedokrwiennej jest miażdżyca tętnic wieńcowych.
Ciśnienie tętnicze to siła, z jaką krew oddziałuje na ścianki budujące tętnice. Nadciśnienie rozwija się w zasadzie bezobjawowo i dowiadujemy się o nim zwykle przypadkiem, przy rutynowej kontroli ciśnienia w gabinecie lekarskim. Wysokie ciśnienie zwiększa ryzyko udaru mózgu, uszkodzenia i niewydolności nerek, poważnych zmian w siatkówce oka i miażdżycy.
Za optymalną wysokość ciśnienia przyjmuje się wartość 120/80 mm Hg, o nadciśnieniu mówimy, gdy wartości będą wyższe niż 140/90 mm Hg. U zdrowego człowieka wyniki pomiarów są różne, zależą od pory dnia, stanu emocjonalnego czy wysiłku fizycznego i jest to całkiem normalne, że momentami serce tłoczy krew mocniej, a w związku z tym ciśnienie jest wyższe. Problem zaczyna się wtedy, gdy serce bez żadnego fizjologicznego powodu, pracuje na najwyższych obrotach.
W leczeniu nadciśnienia pomocna jest farmakologia, zmiana trybu życia, rzucenie palenia i odpowiednia dieta, a zwłaszcza ograniczenie soli w pokarmach.
Sposób, w jaki miażdżyca może się objawiać, zależy od lokalizacji zmian miażdżycowych. Najpoważniejsze konsekwencje niesie ze sobą upośledzenie przepływu w naczyniach wieńcowych, mózgowych, nerkowych, w tętnicach doprowadzających krew do kończyn i do przewodu pokarmowego.
Proces miażdżycowy ma podłoże zapalne i prowadzi do gromadzenia się w błonie wewnętrznej lipidów, kolagenu i złogów wapnia. Powstała blaszka miażdżycowa może istotnie zmniejszyć przepływ krwi w naczyniu, a jej pęknięcie - doprowadzić do całkowitego zamknięcia tętnicy i ostrego niedokrwienia unaczynionego przez taką tętnicę narządu.
Zapobieganie procesom miażdżycowym polega na kontrolowaniu ciśnienia krwi i stężenia cholesterolu, stosowaniu odpowiedniej diety, rzuceniu palenia, zwiększeniu aktywności fizycznej.
Zaburzenia rytmu występują, gdy zostanie zakłócona prawidłowa częstość i miarowość pracy serca. Zaburzenia te mogą polegać na przyspieszeniu (tachykardia) lub zwolnieniu (bradykardia) pracy, przy zachowaniu rytmiczności, bądź na zaburzeniu tej rytmiczności.
Zaburzenie rytmu potocznie nazywa się arytmią. Niektóre zaburzenia rytmu serca występują rzadko i polegają na wystąpieniu skurczów dodatkowych o zmiennej częstotliwości. Inne to nawracające częstoskurcze napadowe lub zbyt wolna akcja serca.
Objawy są zależne od rodzaju zaburzenia rytmu serca. W przypadku zwiększonego rytmu serca, gdy dodatkowe skurcze pojawiają się sporadycznie, chory nie ma poważnych dolegliwości. Czasem czuje szarpnięcia w okolicy serca, potrzebę kaszlu, dławienie w klatce piersiowej. Często pojawiające się skurcze dodatkowe są przyczyną dyskomfortu życiowego. Skurcze dodatkowe są nazywane częstoskurczem. To poważny rodzaj arytmii, któremu towarzyszy uczucie dławienia, duszność, zawroty głowy, bóle wieńcowe, a nawet zasłabnięcia czy utrata przytomności. Objawy są także zależne od tego, gdzie zlokalizowane jest ognisko dodatkowo wytwarzanych bodźców elektrycznych, a także od chorób współistniejących. Długo utrzymująca się arytmia może doprowadzić do martwicy mięśnia serca, czyli zawału.
Każda postać zaburzeń rytmu musi być leczona, aby nie prowadziła do poważniejszych powikłań i niewydolności układu krążenia.
Zawał mięśnia sercowego, nazywany też atakiem serca, to sytuacja, w której dochodzi do zamknięcia (zatkania) naczynia (tętnicy) doprowadzającej krew do serca. Niezależnie od tego, jakie naczynie wieńcowe – duże czy małe – zostanie zamknięte, dochodzi do martwicy części mięśnia sercowego. Większość ataków serca jest wynikiem zamknięcia jednej z tętnic wieńcowych lub mniejszych naczyń, które otaczają mięsień sercowy i doprowadzają do niego tlen oraz substancje odżywcze. Zawał na ogół obejmuje lewą komorę serca. Prawej dotyczy znacznie rzadziej.
Udar mózgu może mieć formę krwotoku (udar krwotoczny) lub niedokrwienia, czyli zawału (udar niedokrwienny). Średni wiek zachorowania mieści się w przedziale 65–70 lat. Jest to choroba często prowadząca do śmierci. Objawy są ściśle uzależnione od miejsca i rozległości uszkodzenia mózgu. Najczęściej występują w postaci niedowładu, utraty zdolności rozumienia lub ekspresji mowy, zaniewidzenia lub niedoczulicy. Główną przyczyną jest nagłe zaburzenie krążenia krwi w mózgu. Do powstania choroby predysponuje wiek, palenie papierosów, choroby serca, otyłość i cukrzyca.
Niewydolność serca to zespół dolegliwości, w którym dochodzi do zaburzenia zdolności serca do pompowania krwi i do utrzymania przepływu krwi dostosowanego do potrzeb organizmu. Inaczej mówiąc, serce nie może pompować tyle krwi, ile potrzebują wszystkie tkanki organizmu, a co za tym idzie, narządy i tkanki nie dostają tyle tlenu, ile potrzebują do prawidłowego funkcjonowania.
Wystąpienie jakichkolwiek niepokojących objawów chorobowych, wymaga niezwłocznej konsultacji z lekarzem. Ważna jest szybka reakcja, gdyż w przypadku chorób układu krążenia tylko leczenie w odpowiednim stadium może przynieść efekty. W badaniach układu krążenia posługujemy się badaniami diagnostycznymi ogólnymi i specjalistycznymi.
Badania laboratoryjne pomocne w ocenie ryzyka wystąpienia chorób układu krążenia, możemy podzielić na:
Nieinwazyjne badania układu krążenia obejmują rozpoznawanie, monitorowanie leczenia oraz stratyfikację ryzyka. Do najczęściej zlecanych badań nieinwazyjnych zaliczane są:
Jeśli wykonane badania nieinwazyjne nie są wystarczające lub stadium choroby jest na tyle zaawansowane, że wymaga ona leczenia operacyjnego, stosuje się inwazyjne metody badań, którymi są na przykład:
Podstawą profilaktyki chorób układu krążenia jest zwalczanie czynników ryzyka oraz: